Gdynia powstała w konkretnym celu. W związku z tym, że po I wojnie światowej Gdańsk stał się częścią autonomicznego Wolnego Miasta Gdańska, a Rzeczpospolita Polska potrzebowała dostępu do morza i nowoczesnego portu, postawiono właśnie na rozwój Gdyni. Jeszcze na początku XX wieku była rybacką wsią. Prawa miejskie otrzymała niespełna sto lat temu, w 1926 roku. Od tamtej pory jest jednym z najciekawszych przykładów przemyślanej urbanistyki, przykładem dla biznesmenów i miłośników nowoczesności. Gdynia to siedziba wielu nowoczesnych firm i międzynarodowych korporacji. W Gdyni działa drugi największy port w Polsce specjalizujący się przede wszystkim w przeładunkach. Stąd rejsy rozpoczynają promy pasażerskie do Skandynawii, a w 20-leciu międzywojennym jak i po II Wojnie Światowej z Gdyni odpływały słynne transatlantyki takie jak MS Batory czy TSS Stefan Batory pływające na linii Gdynia – USA. Historie podróżujących gdynian, marynarzy i ludności napływowej stały się inspiracją do utworzenia w mieście wyjątkowego Muzeum Emigracji. Założono je w dawnym Dworcu Morskim, który znajduje się przy Nabrzeżu Francuskim, dawniej to właśnie stąd odpływały wyżej wymienione transatlantyki. Powierzchnia gruntów Miasta Gdyni wynosi 2 795,78 ha. Poza granicami administracyjnymi miasta znajduje się 10 ha. Grunty Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym wynoszą 7,80 ha. Herb miasta Gdyni stanowi wizerunek dwóch ryb koloru żółtego na tle białego miecza, umieszczony na czerwonej tarczy. Biały miecz na czerwonym tle nawiązuje do proporca polskiej Marynarki Wojennej i wyraża odwagę mieszkańców Gdyni w obronie polskiego morza. Dwie ryby – jedna zwrócona na zachód, druga na wschód – wskazują na nadmorski charakter miasta i przypominają dawną wieś rybacką. Herb zaprojektowany został przez gdyńskiego plastyka Leona Staniszewskiego. W ogólnopolskim konkursie na Herb Miasta Gdyni, przeprowadzonym w 1946 r. projekt Staniszewskiego zajął I miejsce. Flaga Gdyni została ustanowiona przez Radę Miasta Gdyni w dniu 20 kwietnia 1994 roku. Jest wewnętrznym znakiem reprezentacyjnym, symbolizującym miasto jako gminę. Flagą Gdyni jest prostokątny płat tkaniny o proporcjach boków 3:5, obustronnie jednakowy, o dwóch poziomo ułożonych polach, barwy białej u góry i turkusowej u dołu, symbolizującej niebo i morze. Proporcje szerokości pola białego do turkusowego wynoszą 3:1. Na polu białym znajduje się herb Gdyni, którego oś jest umieszczona na 1/4 jego długości od strony masztu. Na polu turkusowym, w jego górnej części, przebiega poziomo równolegle do dłuższego boku tego pola wąski biały pasek symbolizujący przybój fali morskiej. Flagę Gdyni podnosi się na budynkach lub przed budynkami stanowiącymi siedzibę Urzędu Miasta, komunalnych jednostek organizacyjnych, w miejscach obrad oraz z okazji uroczystości, świąt i rocznic miejskich. Flaga Gdyni zachowuje pierwszeństwo w czasie wszystkich wydarzeń o charakterze miejskim na terenie Gdyni oraz w wydarzeniach ogólnopaństwowych, gdzie Gdynia jest jednoznacznym gospodarzem, a także w wydarzeniach międzynarodowych o charakterze miejskim odbywających się na terenie Gdyni. W tych okolicznościach flagę Gdyni wystawia się w miejscu najbardziej honorowym lub równorzędnym z flagą Rzeczypospolitej. Flaga Gdyni nie może być wystawiana z inną flagą państwową. Flaga Gdyni wciągana jest na maszt i opuszczana z masztu jako druga po fladze Rzeczpospolitej. Powinna być zawieszona na oddzielnym maszcie (nie dotyczy to jednostek pływających). Zawieszona obok innych flag, musi mieć wielkość identyczną oraz powinna być umieszczona na tej samej wysokości. Jedynie flaga Rzeczypospolitej może być zawieszona wyżej. W dniach żałoby w mieście, ogłoszonej zarządzeniem władz miasta, flagi Gdyni opuszczane są do połowy masztu albo winny być przewiązane czarną wstęgą. Flagę zaprojektował Józef Jezierski. Logo Gdyni zostało wyłonione w drodze konkursu i funkcjonuje od stycznia 2000 roku. Używane jest do oznaczenia gdyńskich materiałów promocyjnych i elementów reklamy zewnętrznej. W wersji podstawowej logo stanowi granatowy żagiel, granatowy napis „Gdynia” oraz pomarańczowy napis „moje miasto”. Logo zaprojektował Jacek Muszalski.
Prace już trwają, choć na razie pod ziemią. Aby wzmocnić fundamenty, trzeba było wykonać pale. Powstała już część podziemnej kondygnacji, choć nadal trwa budowa jej ścian.
Obiekty na trasie: Obiekty na trasie: Chałupa Gąsieniców-Sobczaków – Muzeum Stylu Zakopiańskiego – Inspiracje Muzeum Stylu Zakopiańskiego w Willi Koliba Galeria Sztuki XX wieku w Willi Oksza Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem Chałupa Gąsieniców-Sobczaków – Muzeum Stylu Zakopiańskiego – Inspiracje Chałupa Gąsieniców-Sobczaków w Zakopanem, fot. K. Pachla-Wojciechowska MIK 2012 CC BY SA Chałupa Gąsieniców-Sobczaków w Zakopanem, fot. fot. Muzeum Tatrzańskie im. Dra T. Chałubińskiego w Zakopanem 2012 Nawiguj do tego celu Droga do Rojów 6, Zakopane więcej na Około 1830 r. Joachim Gąsienica-Sobczak wzniósł w wiosce Zakopane drewnianą chałupę o konstrukcji zrębowej, nakrytą gontowym dachem. Budynek następnie rozbudował jego syn Jan, a w 1877 r. wnuk Joachima, Stanisław, odziedziczył część rodzinnego domu i przeniósł ją na sąsiednią działkę, gdzie pozostała aż do czasów nam współczesnych. Była to dzisiejsza biała izba, która pełniła rolę pomieszczenia reprezentacyjnego i była wykorzystywana do zamieszkania tylko w okresie letnim. W 1885 r. do przeniesionej izby została dobudowana druga, dziś zwana czarną, a następnie komora od północy i ganek od południa. Izba czarna była głównym pomieszczeniem, w którym w przeszłości koncentrowało się życie góralskiej rodziny – stał w nim piec, pełniła rolę kuchni. Ulokowana obok komora służyła jako magazyn. W 1975 r. chałupę zakupiło Muzeum Tatrzańskie, rok później budynek wpisano do rejestru zabytków. W drugiej połowie lat 70. chałupa została wyremontowana, a w jej wnętrzach prezentowano prace prawnuka Joachima – Stanisława Gąsienicy-Sobczaka, „Johyma” (uznanego rzeźbiarza i ceramika). W 1981 r. budynek został zaadaptowany na mieszkanie służbowe. Od 2001 r. mieściło się tu muzeum harcerstwa. Siedem lat później przeprowadzony został remont: odtworzone zostało typowe wnętrze izby czarnej z czasów Witkiewicza ( na podstawie jego rysunku). W rogu izby białej stanął piec – rekonstrukcja jednego z tych, które zaprojektował Witkiewicz do Chaty Dembowskich. W 2009 r. w Chałupie otwarto wystawę „Styl zakopiański – inspiracje”. Prezentuje ona najcenniejsze eksponaty z pierwszej kolekcji sztuki ludowej na Podhalu Marii i Bronisława Dembowskich. W zbiorach znalazły się obrazy na szkle, ceramika, łyżniki, rzeźba, strój, sprzęty pasterskie – o ozdobnej formie i bogatym zdobnictwie. Muzeum Stylu Zakopiańskiego w Willi Koliba Informacje dotyczące godzin otwarcia i cen biletów są dostępne na stronie muzeum. Willa Koliba w Zakopanem, fot. Piotrekwas, Wikipedia, domena publiczna Nawiguj do tego celu ul. Kościeliska 18, Zakopane To tutaj wszystko się zaczęło. W drugiej połowie XIX wieku Zakopane przeżywało swój rozkwit. Jak grzyby po deszczu zaczęły wyrastać wille stawiane w popularnych wówczas stylach szwajcarskim i tyrolskim. Stanisław Witkiewicz, który postulował wytworzenie narodowego stylu opartego na wykorzystaniu ludowych motywów, namówił Zygmunta Gnatowskiego – zamożnego ziemianina z Podola i kolekcjonera ludowej sztuki góralskiej – do wybudowania swojego domu letniego w stylu zakopiańskim. Budowę Willi Koliba, pierwszego domu w stylu zakopiańskim, ukończono w 1893 r. Oryginalny zamysł Witkiewicza co do kształtu budynku nie przetrwał do naszych czasów – w 1901 r. Gnatowski zdecydował się dobudować skrzydło od strony zachodniej. Zaledwie pięć lat później Gnatowski zmarł, nie pozostawiwszy żadnych spadkobierców. Kolibę sprzedano, a jego etnograficzna kolekcja, która mieściła się w willi, została przekazana (zgodnie z ostatnią wolą właściciela) Muzeum Tatrzańskiemu w Zakopanem. Po śmierci Gnatowskiego Koliba wielokrotnie zmieniała właścicieli i traciła wiele ze swego pierwotnego uroku. W 1935 r. – adaptując willę na dom wypoczynkowy – znacznie zmieniono wystrój pomieszczeń (większość zabytkowych pieców uległa rozbiórce, zniknęły unikatowe podłogi, a we wnętrzach zagościł styl art déco). Paradoksalnie okres okupacji nie przyniósł ze sobą zniszczeń – w willi mieściła się siedziba Hitlerjugend. Po wojnie Kolibę znów przekształcono w dom wypoczynkowy, a następnie w dom dziecka, który funkcjonował tam do 1984 r., kiedy to Muzeum Tatrzańskie rozpoczęło prace remontowe. Muzeum Stylu Zakopiańskiego – filia Muzeum Tatrzańskiego otworzyło dla zwiedzających swoje podwoje w 1993 r. Do dzisiaj pozostaje jedynym miejscem w Polsce, które kompleksowo ukazuje historię, myśl i dorobek pierwszej opracowanej i zrealizowanej koncepcji stylu narodowego, opartego na budownictwie i zdobnictwie górali podhalańskich. Cmentarz i kościółek na Pęksowym Brzysku w Zakopanem ul. Kościeliska 8, Zakopane Cmentarz na Pęksowym Brzysku w Zakopanem, fot. M. Klag MIK 1999 CC BY SA Cmentarz na Pęksowym Brzysku w Zakopanem, fot. M. Klag MIK 1999 CC BY SA Zakopiański stary cmentarz jest jedną z najbardziej znanych polskich nekropolii. Swoją nazwę wywodzi od nazwiska Jana Pęksy, który w 1848 r. ofiarował na rzecz cmentarza swój grunt, położony obecnie we wschodniej części miasta. Spoczywa tutaj również sam ofiarodawca. Większa część współczesnego cmentarza mieści się na terenie, który już wcześniej znajdował się w rękach Kościoła rzymskokatolickiego. Przekazali go Paweł i Regina Gąsienicowie w 1813 r.; teren obejmował obszar nazywany wówczas Osiedlem, wraz z domem i kamienną kapliczką. Na zakopiańskim starym cmentarzu spoczywają ludzie niezwykli i całkiem zwyczajni, artyści, ratownicy, politycy, sportowcy. Są tu prochy zmarłych z dala od ojczyzny i prochy tych, którzy całe swe życie związali z Zakopanem. Spoczywają tutaj: pierwszy proboszcz zakopiański – ks. Józef Stolarczyk, dr Tytus Chałubiński, muzyk Jan Krzeptowski-Sabała, pisarz Kornel Makuszyński, artyści rzeźbiarze Antoni Kenar i Antoni Rząsa. Przeniesiono tutaj po wielu latach prochy osób zmarłych poza Zakopanem: Stanisława Witkiewicza, Władysława Orkana, Karola Stryjeńskiego, Kazimierza Dłuskiego i Kazimierza Tetmajera. Zakopiański cmentarz to także niezwykła „galeria”: nagrobki stworzone przez Władysława Hasiora, Antoniego Rząsę, Urszulę Kenar czy Michała Gąsienicę-Szostaka są prawdziwymi dziełami sztuki. Drewniany kościółek pw. św. Klemensa wybudowano w latach 1847–1851 dzięki ówczesnym właścicielom zakopiańskich dóbr – Klementynie i Edwardowi Homolacsom. Budowę kościółka doprowadził do końca cieśla Sebastian Gąsienica-Sobczak. Pierwszą mszę świętą odprawił w nim ks. prob. Józef Stolarczyk. Zakopiański kościółek jest jednonawowy, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium i wieżą. Wewnątrz znajduje się ołtarz główny z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej i dwa ołtarze boczne. Wnętrze świątyni wzbogacili zakopiańscy artyści: jest tutaj drewniana krata projektu Antoniego Kenara, antepedia do ołtarzy wykonane przez Karola Kłosowskiego i Marię Bujakową oraz droga krzyżowa autorstwa Eweliny Pęksowej. Ze starego wystroju zachowało się wiele cennych obiektów, obraz św. Pawła z przełomu XVIII i XIX w. Cmentarz na Pęksowym Brzysku w Zakopanem, fot. M. Klag MIK 1999 CC BY SA Cmentarz na Pęksowym Brzysku w Zakopanem, fot. M. Klag MIK 1999 CC BY SA Nawiguj do tego celu Galeria Sztuki XX wieku w Willi Oksza Willa Oksza w Zakopanem, fot. K. Pachla-Wojciechowska MIK 2012 CC BY SA Willa Oksza w Zakopanem, fot. J. Możdżyński, Muzeum Tatrzańskie Nawiguj do tego celu ul. Zamoyskiego 25, Zakopane więcej na W Zakopanem przy ulicy Zamoyskiego znajduje się jedna z piękniejszych drewnianych willi. Budynek ten jest dziełem Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego. Zaprojektował ją w latach 1894–1895 dla Bronisławy i Wincentego Korwin-Kossakowskich. Był to jego trzeci projekt architektoniczny rozwijający koncepcję stylu zakopiańskiego. W latach 1895–1896 góralscy cieśle pod kierunkiem Wojciecha Roja i Jana Obrochty wznieśli willę, początkowo nazywaną Korwinówką. W 1899 r. dom zakupił Marcin Nałęcz-Kęszycki, aby ofiarować go swojej żonie Helenie z okazji ich srebrnego wesela. Na jej cześć zmienił również nazwę willi na Oksza (herb rodowy Heleny). Rok później Kęszycki zmarł, jego żona mieszkała w Okszy do śmierci w 1907 r. Kolejnym właścicielem domu był prof. Pietrzycki, który w czasie I wojny światowej sprzedał go Marii Bobrzyńskiej – w tym czasie w Okszy mieścił się pensjonat. W 1920 r. willę kupiło i przebudowało Towarzystwo „Odrodzenie”, znacznie zmieniając wygląd domu. W latach 1927–1932 w Okszy mieścił się internat zakopiańskiego gimnazjum. Podczas II wojny światowej znajdowała się w nim Szkoła Gospodarstwa Domowego (od listopada 1944 r. również ściśle tajna Ekspozytura Politechniki Warszawskiej), a po wojnie prewentorium dla dzieci i młodzieży. Na początku lat 60. przeprowadzony został remont kapitalny willi, w której później mieścił się dom wypoczynkowy. W 2006 r. budynek stał się własnością Muzeum Tatrzańskiego; został wpisany do rejestru zabytków i rozpoczęły się prace przygotowujące go do remontu. W 2011 r. Oksza została otwarta dla zwiedzających, a w jej wnętrzach prezentowane są dwie wystawy: „Zakopane – pępek świata” oraz „Sztuka pod Giewontem w latach 1880–1939”. Dom pod Jedlami w Zakopanem Droga na Koziniec 1, Zakopane Dom pod Jedlami w Zakopanem, fot. M. Klag MIK 2005 CC BY SA Na zakopiańskim Kozińcu od ponad wieku stoi Dom pod Jedlami. Wywodzi on swą nazwę od grupy jodeł rosnących na działce przeznaczonej pod jego budowę. Zaprojektowany został przez malarza i krytyka sztuki Stanisława Witkiewicza dla Jana Gwalberta-Pawlikowskiego. Dom pod Jedlami wzniesiono w latach 1896-1897, lecz prace wykończeniowe trwały aż do 1906 r. W trakcie budowy domu prac doglądał sam Witkiewicz, wprowadzając na bieżąco potrzebne zmiany. On również jest autorem większości wyposażenia wnętrz Domu pod Jedlami. Przez prawie stulecie dom pozostawał w niezmienionym stanie, dopiero w latach 90. XX w. przeprowadzono remont i zbudowano ogrodzenie. Główne wejście w północno-wschodnim narożniku prowadzi wysokimi schodami do przedsionka, a stąd do sieni. Z niej prowadzą na wyższą, mieszkalną kondygnację drewniane schody. Środkową część parteru domu zajmują jadalnia i wysunięty południowym ryzalitem salon. Wnętrza, nakryte stropami belkowymi, wyposażone zostały w piece i kominki, częściowo zaprojektowane przez Witkiewicza. Meble wykonywane przez miejscowych górali: Kazimierza Sieczkę, Józefa Kasprusia-Stocha, Jędrzeja Krzeptowskiego i Wojciecha Brzegę powstały z inspiracji rysunkami Witkiewicza oraz samych rzemieślników. Konsekwentna realizacja dopracowanego w szczegółach wyposażenia w stylu zakopiańskim sprawiła, że Dom pod Jedlami stał się szczytowym osiągnięciem tego stylu w architekturze. Obecnie dom pozostaje w rękach prywatnych i nie jest dostępny dla zwiedzających. Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem, fot. M. Klag, MIK 2004 CC BY SA Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem, fot. M. Klag MIK 2004 CC BY SA Nawiguj do tego celu Na początku XX wieku Zakopane było bardzo modnym miejscem. Wśród bywających tu artystów, naukowców, lekarzy, a nawet działaczy politycznych był Jan Kasprowicz (1869–1926). Jest on znany przede wszystkim jako młodopolski poeta, tłumacz literatury angielskiej, francuskiej i niemieckiej, a także dramatopisarz i recenzent teatralny. Kasprowicz był jednak nie tylko znanym poetą i szanowanym profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, ale i wesołym towarzyszem wieczorów w zakopiańskich kawiarniach, w których bywał ze Stefanem Żeromskim, Leopoldem Staffem czy Witkacym. Kasprowicz bywał w Zakopanem wielokrotnie, a kiedy w 1923 r. kupił willę na Harendzie, osiadł tutaj na stałe. Zamieszkał w niej wraz ze swoją żoną, Marią z domu Bunin (Rosjanką, którą poznał we Włoszech). Jego willa na Harendzie – a od 1950 r. muzeum jemu poświęcone – znajduje się w połowie drogi między Zakopanem a Poroninem. Zbudowano ją na stromym zboczu, u którego stóp przepływa potok Zakopianka. Wejście do niej prowadzi przez werandę, z której roztacza się wspaniały widok na pobliskie góry. Dom na Harendzie wybudował w 1920 r. góral Jan Kluś-Fudala z przeznaczeniem na pensjonat. Niedługo potem sprzedał go angielskiej malarce Winifred Cooper, a od niej dom odkupił Kasprowicz. Założenie willi opiera się na wzorach typowej chałupy góralskiej z sienią (pokój stołowy) na osi wejścia, izbą czarną (salonik) po lewej i izbą białą (sypialnia) po prawej stronie. W pokojach muzeum utworzonego przez Marię Kasprowiczową eksponowane są pamiątki po poecie i jego rodzinie: rękopisy, fotografie, obrazy, książki, meble. Wnętrza mieszkalne zachowano w takim stanie, w jakim pozostawiła je zmarła w 1968 r. żona poety. W salonie zwracają uwagę portrety Kasprowiczów malowane pastelami przez Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz maska pośmiertna poety autorstwa Stanisława Gąsienicy-Sobczaka, „Johyma”. Na ścianach pokoi można podziwiać dzieła znanych artystów z przełomu wieków, Leona Wyczółkowskiego, Kazimierza Sichulskiego i Tymona Niesiołowskiego. W dawnej bibliotece poety umieszczono galerię obrazów Władysława Jarockiego, malarza i profesora ASP w Krakowie, zięcia Kasprowicza. Obok willi, pośród drzew, znajduje się granitowe mauzoleum, w którym spoczywają Maria i Jan Kasprowiczowie. Galeria Władysława Hasiora ul. Jagiellońska 18b, Zakopane Władysław Hasior, fot. archiwum Muzeum Tatrzańskiego, Wikipedia, domena publiczna Władysław Hasior zaliczany jest do najwybitniejszych polskich artystów. Jego twórczość do dziś wzbudza skrajne emocje: jednych zachwyca, innych szokuje, jeszcze innych przeraża… W Galerii Władysława Hasiora znalazły swoje miejsce sławne sztandary, kompozycje przestrzenne, rzeźby, których tworzywem są różnorakie materiały, zwyczajne przedmioty, często rupiecie nabierające w rękach artysty nowych znaczeń. Opatrzone metaforycznymi, dowcipnymi, przekornymi tytułami skłaniają do zastanowienia się nad światem współczesnym i sztuką. „Hasior to krewny późnośredniowiecznych plastyków – poetów” – pisał o artyście historyk sztuki Marek Rostworowski – „ewokujących piękny i potworny świat łączący rzeczywistość z metaforą i zaświatem, mający oczarować człowieka nękanego rzeczywistością i tęskniącego za jej przekroczeniem – epoka Hieronima Boscha, Bruegla, czarownic czy hiszpańskich lubowników męczeństw”. Budynek, w którym znajduje się galeria, w okresie międzywojennym był miejscem werandowania kuracjuszy sanatorium przeciwgruźliczego. Hasior zaadaptował go na własne potrzeby, umieszczając w nim swoją galerię, mieszkanie i pracownię. Znajdowała się tu również „świetlica powiatowa”, będąca miejscem aranżowanych przez artystę spotkań z publicznością, podczas których Hasior wygłaszał prelekcje ilustrowane własnymi przeźroczami. Otwarcie w lutym 1984 r. autorskiej galerii artysty zakończyło okres „egzystencji wędrownej” w jego życiu – zgromadzony w szopie przy willi „Borek” prawie dwudziestoletni dorobek artystyczny Hasiora wreszcie znalazł miejsce stałej ekspozycji. Władysław Hasior, fot. archiwum Muzeum Tatrzańskiego, Wikipedia, domena publiczna Nawiguj do tego celu
El Dom Pod Jesionem Zakopane ofrece alojamiento con wifi gratis en Zakopane, a 3,4 km del parque acuático de Zakopane, a 3,9 km del salto de esquí Wielka1RIoIp.
dom pod ziemią zakopane
